خرد و کلان در علوم اجتماعی: مسئله تبیین

author

  • مهدی هاتف دانشجوی دکتری فلسفه علم مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
Abstract:

نسبت فرد و جامعه عموماً از حیث وجودشناختی مورد توجه قرار گرفته ‌است، اما می‌توان آن را از حیث روش‌شناختی نیز صورت‌بندی کرد. مسائل فراروی همین صورت‌بندی جدید، موضوع این نوشتار را تشکیل می‌دهند. در این مقاله، نخست طیف پاسخ‌های موجود به این مسئله، اعم از اتمیسم، فردگرایی روش­شناختی، کل­گرایی ساختاری، کل‌گرایی کارکردی و دیدگاه ضد تقلیل‌گرایی مرور و مشکلات آنها بررسی می­شود. به گمان نگارنده دیدگاه­های تقلیل‌گرا، اعم از فردگرا و جمع‌گرا، دچار مشکلات جدی هستند، بنابراین، یک تبیین کافی در علوم اجتماعی ناگزیر از اتخاذ یک موضع ضد تقلیل‌گرایانه است. اما این موضع خود با چالش دیگری موسوم به مسئله خرد−کلان روبه‌رو است؛ اینکه یک نظریه اجتماعی چگونه می‌تواند مقولات خرد / فردی و مقولات کلان / اجتماعی را به شکلی ارگانیک در خود جای دهد و با چه مکانیزم‌هایی می‌تواند گذار از یک سطح به سطح دیگر را ممکن کند؟ تلاش بر این است که در این نوشتار نشان داده شود که چگونه با رجوع به کارهای وبر و خوانش تحلیلی از مارکس می‌توان پاسخی برای این مشکل ارائه کرد

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تبیین برهم کنش سطوح خرد و کلان امنیت در کشور

امنیت دارای دو بعد ذهنی (احساس امنیت) و عینی است. یکی از پیش شرط­های وقوع احساس امنیت در جامعه، وجود امنیت عینی در جامعه است. این سطوح باهم در ارتباط هستند و از برهم کنش این دو سطح عینی و ذهنی است که امنیت در جامعه حاصل می گردد. لذا در این مقاله سعی شده به تبیین برهم کنش سطوح خرد و کلان امنیت در کشور پرداخته شود. در بررسی احساس امنیت سطح تحلیل تحقیق، سطح خرد و واحد تحلیل، فرد و در بررسی امنیت ا...

full text

تبیین جامعه‌شناختی محیط‌گرایی ایرانیان در دو سطح خرد و کلان

مطالعات زیادی به بررسی متغیرهای محیط زیستی اعم از باورها، ارزش‌ها، نگرش، دانش و رفتارهای محیط زیستی در بین ایرانیان پرداخته‌اند که دامنة تحت پوشش آن‌ها از چند استان فراتر نرفته است. این تحقیق در سطح ملی به بررسی وضعیت ارزش‌های محیط زیستی ایرانیان در سطح خرد و کلان می‌پردازد و با هدف قراردادن تبیین محیط‌گرایی ایرانیان از سطح توصیف فراتر می‌رود. روش تحقیق در این مقاله تحلیل ثانویه است که با استفا...

full text

تبیین برهم کنش سطوح خرد و کلان امنیت در کشور

امنیت دارای دو بعد ذهنی (احساس امنیت) و عینی است. یکی از پیش شرط­های وقوع احساس امنیت در جامعه، وجود امنیت عینی در جامعه است. این سطوح باهم در ارتباط هستند و از برهم کنش این دو سطح عینی و ذهنی است که امنیت در جامعه حاصل می گردد. لذا در این مقاله سعی شده به تبیین برهم کنش سطوح خرد و کلان امنیت در کشور پرداخته شود. در بررسی احساس امنیت سطح تحلیل تحقیق، سطح خرد و واحد تحلیل، فرد و در بررسی امنیت ا...

full text

تحلیل ساختار شبکه‌ اجتماعی هم‌نویسندگی کشورهای حوزه علوم و فناوری هسته‌ای: شاخص های سطح خرد و کلان

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل ساختار هم‌بندی شبکه‌های اجتماعی هم‌نویسندگی کشورها در حوزه علوم و تکنولوژی هسته‌ای می‌باشد. روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نوع کتاب‌سنجی است و به‌منظور دیداری‌سازی شبکه‌های هم‌نویسندگی از روش تحلیل شبکه‌ای استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه پژوهشگرانی است که از آن‌ها حداقل یک مقاله در حوزه علوم و تکنولوژی هسته‌ای در نمایه استنادی گسترش‌یافته علوم در سه بازه زمانی س...

full text

علوم اجتماعی و مسئله مفروضات پشت صحنه

از آن جایی که رابطه علم و ایدئولوژی یکی از پیچیده‌ ترین روابط فرهنگی است، برای رسیدن به این بینش در فهم پدیدارها، نیازمند فهم دقیق تری از این رابطه هستیم. برای گذر از «دوگانه‌ها» نیازمند طرح مسئله «مفروضات پشت صحنه» در نگاه الکساندر هستیم. مفروض به مثابه یک مفهوم خنثی نیست بل دارای لایه های هرمنوتیکی است. به انحاء گوناگون بینش جامعه شناختی محقق را گرفتار می کند. بسیاری تو-...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 23  issue 91

pages  103- 126

publication date 2017-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023